از آنجا که خانواده نخستین جامعهی طبیعی و کوچکترین گروهی است که از تعدد و تجمع آن، جوامع بزرگ شکل میگیرد، لازمهی حرمت نهادن به نهاد جامعه، ارج نهادن به نظام خانواده است. تحکیم روابط اجتماعی نیازمند وجود پیوند صحیح و رابطهی عاطفی و انسانی میان گروههای کوچکتر و خانوادههایی است که جامعه از آن تشکیل شده است.
توصیههای مکرر قرآن و پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) به احترام گذاری فرزندان نسبت به پدر و مادر و رعایت حقوق اعضای خانواده از سوی هر یک از ایشان، خود توصیهای است در راستای حفظ سلامت کلیت جامعهی بشری. امام باقر (ع) میفرماید: سه چیز است که خداوند به هیچ کس در آن سه رخصت نداده است (هیچ کس اجازهی ترک آن را ندارد) 1- ادای امانت چه امانت دهنده نیک باشد یا فاجر. 2- وفای به پیمان چه فرد مقابل نیک باشد یا بدکار. 3- نیکی به پدر و مادر چه نیکوکار باشند و چه گنهکار! [1] .
و نیز امام باقر (ع) میفرماید: بدترین پدر کسی است که محبت و نیکی فراوان وی به فرزندش موجب افراط و زیادهروی شود و بدترین فرزندان کسی است که کوتاهی در حق پدر و مادر او را گرفتار خشم آنان - عقوق - کند. [2] .
امام باقر (ع) در بیان اهمیت رفتار فرزند با والدین میفرماید:
پدرم - زینالعابدین - مردی را دید که فرزندش در کنار او بود و فرزند به دست پدر تکیه داشت. از آن روز تا پایان عمر، هرگز پدرم با آن فرزند بیادب سخن نگفت و سخن نگفتن با او به خاطر ناراحتی و نارضایتی از آن کار خطایش بود. [3] .
پی نوشت ها:
[1] عن أبیجعفر (ع) قال: ثلا لم یجعل الله عزوجل لأحد فیهن رخصة: اداء الامانة الی البر و الفاجر، و الوفاء بالعهد للبر و الفاجر، و بر الوالدین برین کانا او فاجرین. کافی 2 / 162؛ بحار 74 / 56.
[2] الامام الباقر (ع): شر الآباء من دعاه البر الی الافراط، و شر الابناء من دعاه التقصیر الی العقوق. تاریخ یعقوبی 2 / 320.
[3] الامام الباقر (ع): ان أبی نظر الی رجل و معه ابنه یمشی و الابن متکیء علی ذراع الأب، قال: فما کلمه أبی مقتاله حتی فارق الدنیا. کافی 2 / 349؛ بحار 74 / 65.
منبع: امام باقر جلوه امامت در افق دانش؛ گروه تاریخ اسلام؛ آستان قدس رضوی چاپ دوم 1375.