حج

انجام مناسک حج سابقه ديرينه دارد و مي‏توان گفت از مناسک عبادي است که از آغازين روز ارزاني شدن وحي بر انسان شکل گرفته است. انبياي الهي بر انجام آن تأکيد داشتند. چرا که حج نقش مهمي در سازندگي و رشد و بريدن از تعلقات دنيايي دارد.
حج بريدن از هر گونه وابستگي و رنگ و بوي دنيايي است. حج بازگشت به فطرت و خويشتن خويش است که با حضور در مشاعر و مشاهد مشرفه و انجام مناسک جان‏ها را به ملکوت پرواز مي‏دهد.
انبياي الهي و امامان به مناسک حج اهتمام داشتند و کمتر پيامبر و يا امامي است که اين مناسک را بارها به جاي نيآورده باشد. گفتار و رفتار امام صادق عليه‏السلام در جاي جاي مناسک حج، از احرام تا انجام، رهنمون و راهگشاي همگان است.
امام صادق عليه‏السلام که خود بارها موفق به انجام اين مناسک باشکوه مي‏شود، درمورد عظمت حج مي‏فرمايد: حج جايگزين ندارد؛ ما يعدله شيء. [1] «هيچ عبادتي جايگزين حج نمي‏شود».
شروع مناسک حج از بيرون آوردن لباس‏هاي معمولي و پوشيدن لباس احرام (محرم شدن) که همانند لباس آخرت است، مي‏باشد. انجام مناسک حج تنها به ظاهر مناسک نيست و حج گزار نبايد به انجام ظاهري آنها بسنده نمايد. بلکه بايد از آثار عميق آنها بهره وري نمايد، که خويشتن را از زنگارها پاک سازد.
امام صادق عليه‏السلام حج را اين گونه آغاز مي‏نمايد؛ آن گونه شيفته ملکوت شده است که توان گفتن لبيک را ندارد و بارها از خود بي‏هوش مي‏شود تا بتواند لبيک‏ها را به زبان آورد - همان ذکرهايي که برخي به راحتي به زبان جاري مي‏سازند، کلما هم بالتلبية انقطع الصوت في حلقه و کاد يخر من راحلته، «هر گاه مي‏خواست لبيک بگويد صدايش در گلو قطع مي‏شد و نزديک بود که از مرکب خود بيافتد.» امام صادق عليه‏السلام نگران اين است که هنگامي که لبيک مي‏گويد از جانب خدا ندا آيد که لا لبيک! [2] خداي سبحان به لبيک وي پاسخ «نه» بگويد.

پی نوشت ها:
[1] فروع کافي، ج 4، ص 360، حديث 31.
[2] امالي صدوق، ص 169؛ مناقب، ج 4، ص 275.