محاسبه در دادگاه الهي

در دستگاه الهي «مثقال ذرة» [1] نيز به حساب مي‏آيد، درست مانند دستگاه نوار قلب که کوچک‏ترين حرکت قلب را نشان مي‏دهد. دستگاه عدل الهي حتي از دستگاه نوار قلب نيز دقيق‏تر است. در حال صحبت کردن ممکن است بارها و بارها در پي کم و زياد شدن ميزان رضايت، نشانگر دستگاه سنجش رضايت بالا و پايين برود. نه تنها در هنگام سخن گفتن، بلکه در تمام مواقع مانند فکر کردن، زيارت، نماز، و معامله اين قانون برقرار است.
از عالمي خواستند به زيارت برود، ولي ايشان از رفتن به زيارت خودداري کرد. علت را که جويا شده بودند گفته بود: چون تازه ناهار خورده‏ام و شکمم سير است. اگر بخواهم زيارتنامه بخوانم بايد بعد از هر کلمه يک نفس بکشم و اين حالت براي زيارت مناسب نيست.
اين آقا درک کرده است که بايد با چه حالي زيارت رفت. اما بسياري از مردم تا آخر عمر هم درک نمي‏کنند که با چه حالتي بايد به عبادت و زيارت بپردازند. در مورد کساني که قاصرند حرفي نيست، اما گاهي اوقات برخي افراد از اين مسئله آگاهند ولي اعتنا نمي‏کنند و به چنين اعمالي مي‏پردازند. آري، اين «مثقال ذره» ها، در لابه‏لاي اعمال ما بسيار زياد است که در قيامت جمع مي‏شود و به ميلياردها مثقال مي‏رسد.
در روايات آمده است: شخصي که در حال خواندن نماز است، تا زماني که قلبش به خدا توجه داشته باشد خدا نيز به او اقبال مي‏کند، اما اگر رويش را از خدا برگرداند، خدا هم رويش را از او بر مي‏گرداند. اگر بار دوم به خدا روي آورد خدا دوباره به او اقبال مي‏کند و رحمت و فيض خود را نصيب او مي‏گرداند و اگر تا چهار بار توجه خود را از دست داد و مجددا به سوي خدا رو کرد، خدا مجددا به او توجه مي‏کند. اما بار چهارم که رويش را برگرداند، خدا ديگر به او توجه نمي‏کند. آن وقت گاهي اتفاق مي‏افتد در نماز چهل بار انسان دچار بي‏توجهي مي‏شود و فکرش مشغول جاهاي ديگري است. البته، اگر از اول نماز فکرش جاي ديگري نباشد. خدا نکند که انسان روز قيامت متوجه شود که نماز و درس خواندن او چنين بوده است.
القاي هنري کلام و پرداختن به وجوه لفظي هنگام سخنراني براي تأثير گذاري، بسيار کار پسنديده‏اي است و گاهي هم واجب است؛ چرا که تأثير، مقدمه انسان سازي است و به قول علما تأثير مقدمه وجود است. اما در عين حال بايد ديد ذهن و فکر سخنران کجا سير مي‏کند؟ در بين اهل منبر مرسوم است که مي‏گويند: فلان کس منبرش را دست و پا شکسته تمام کرد که خيلي چشمگير نباشد. اين حرف واقعا اشتباه است. ريا و تکبر و جلوه‏گري لفظي خوب نيست، اما اين کار هم نادرست است. ملاک اين کار را مي‏توان با تأمل در گفتار معصومين و پيشوايان دين به دست آورد اگر در بيانات نغز و پر مغز معصومين عليهم‏السلام دقت شود، خواهيد ديد که کلام خود را به زيباترين شکل بيان مي‏کردند. پيشوايان دين وقتي مي‏خواسته‏اند کلامي بر زبان آورند، آن را با زيباترين الفاظ و هنرمندانه‏ترين شيوه بيان مي‏کردند. حضرت زهرا عليهاالسلام با آن مقام عصمت و با آن همه جلال و عظمت، در خطبه‏اي که در مسجد خواندند نکات ظريف و دقيقي را با عبارات رسا و زيبا و نغزي بيان فرمودند. فرمايش آن حضرت در آن مجلس از درک بسياري از حضار مجلس بالاتر بود. نفس گرم آن حضرت مؤثر افتاد و در آهن دل‏هايشان اثر گذاشت. بحث آن حضرت علمي و عاطفي بود. در مقام هدايت انسان‏ها بايد سعي کرد تا جايي که مي‏شود کلام را زيبا و متين بيان کرد. بايد مطالبي را که تأثير گذارند جمع‏آوري، و آنها را در جامه زيبايي از الفاظ بيان نمود؛ چرا که هدف از منبر تأثير گذاري است.

پی نوشت ها:
[1] زلزله، آيات 7 و 8.