«انطاکيه» يکي از قديميترين شهرهاي شام بود که به گفته برخي، در سيصد سال قبل از مسيحعليه السلام بنا گرديد. اين شهر در روزگار قديم از حيث ثروت، علم و تجارت، يکي از سه شهر بزرگ کشور روم محسوب ميشد. [1] .
شهر «انطاکيه» تا «حلب» کمتر از يکصد کيلومتر و تا «اسکندريه» حدود شصت کيلومتر فاصله دارد. در زمان خليفه دوم به دست ابوعبيده جراح فتح شد و از دست روميان در آمد. مردم مسيحي آن، به پرداخت جزيه تن در دادند و بر آيين خود باقي ماندند.
بعد از جنگ جهاني اوّل، اين شهر به تصرف فرانسويان در آمد، و چون فرانسويان خواستند شام را رها کنند، آن را به ترکيه دادند تا در آشوبهاي احتمالي، گزندي به مسيحيان نرسد.
«انطاکيه» براي مسيحيان مانند «مدينه» براي مسلمانان است، آنجا پس از «بيتالمقدس» به عنوان دوّمين شهر مذهبي مسيحيان به حساب ميآيد؛ چرا که حضرت مسيح دعوت خود را از بيتالمقدس آغاز نمود و بعداً گروهي از ايمان آورندگان به او، به انطاکيه هجرت کردند. «پولس» و «برنابا» بدان شهر رفتند و مردم را به اين آيين فرا خواندند و از آنجا دين مسيحعليه السلام گسترش يافت.
به همين جهت در قرآن مجيد از اين شهر، بخصوص سخن به ميان آمده است.
شايد ذکر «انطاکيه» در روايات مهدويّت، وجود رابطه تنگاتنگ بين حضرت مهديعليه السلام و مسيحعليه السلام است.
در روايات مربوط به حضرت مهديعليه السلام، از آن محل به عنوان سرزميني ياد شده است که حضرت مهديعليه السلام پس از ظهور، از غاري در آن سرزمين تورات و انجيل را بيرون ميآورد و با يهود و نصارا با آن استدلال ميکند.
پيامبر گرامي اسلام فرمود: «تورات و انجيل را از سرزميني که انطاکيه ناميده ميشود، بيرون ميآورد». [2] .
و به وسيله آن کتابها با مسيحيان و يهوديان به استدلال ميپردازد و سرانجام بسياري از آنها اسلام ميآورند. [3] .
در احاديث اسلامي آمده است که «حضرت مهدي (عج)»، نخست به «انطاکيه» مي رود، و از غاري در آنجا، تورات موسي)(نسخه ي اصلي)، را بيرون مي آورد... عصاي موسي عليه السلام و انگشتري سليمان نيز در آن غار است». (کتابالغيبة ، ص 390)
آنچه در مآخذ، درباره ي انطاکيه آمده است، با موضوع ياد شده، مناسبت دارد: «...انطاکيه ي کنوني (انطاکيه، در جنوب ترکيه، بر رود اورونتس، نهر العاصي، 22 کيلومتري ساحل مديترانه قرار دارد)، فقط قسمت کوچکي از انطاکيه ي قديم را اشغال کرده است. از شهر قديم، باروها، آباره، تئاتر و قلعه اي باقي است. در کاوشهايي که در آنجا و در اطرافش به عمل آمده، موزائيکهاي عالي، از شش قرن اوّل ميلادي، به دست آمده است.
جام بزرگ انطاکي، که در 1910 به دست آمده، به زعم بعضي، همان جام مقدّس است». («خورشيد مغرب»، پاورقي ص 295)
پی نوشت ها:
[1] ر.ک:معجمالبلدان،ج1،ص182؛ص266.
[2] عللالشرايع، ج 1، ص161؛ بحار الانوار، ج 51، ص 25؛ ج 52، ص350. همچنين ر.ک: الجامع لمعمر بن راشد، ج11، ص 372.
[3] ر.ک: الغيبة، ص 237، ح 26.