ابوالاسود دوئلی، مردی شاعر، سیاستمدار و ادیب بود که علم نحو را با راهنمائی امام علی علیه السلام تدوین کرد، و قرآن را اِعراب گذاری و نقطه گذاری نمود، و دردوران حکومت خلیفه دوم به بصره هجرت کرد. [1] .
او تنها قاضی حکومت علی علیه السلام بود که درهمان روز اوّل قضاوت عزل شد،
چون فرمان عزل را دریافت کرد خدمت حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام آمد و گفت:
به خدا قسم نه خیانت کرده ام ونه به خیانت متّهم شدم، چرا مراعزل کردی؟
امام علی علیه السلام پاسخ داد:
درست میگوئی و تو مردی امین و با ایمانی،
امّا بازرسان من اطلاع دادهاند که چون طرفین دعوی به محکمه میآیند، تو بلند تر از ایشان سخن میگوئی، و دُرشتی در گفتار داری. [2] .
یعنی تنها ایمان و سیاست کافی نیست، بلکه قاضی باید اخلاق اجتماعی رادر برخورد بامردم رعایت کند.
و دیگر آنکه چقدر حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام به امور قضاوت حسّاس بود که بازرسان آن حضرت دقیقاً همه جا حضور داشته و رفتار قضات را کنترل وگزارش میدادند.
ممکن است فردی لیاقت دیگر مدیریتهای کشور را داشته باشد اما برای قضاوت مناسب نباشد.
پی نوشت ها:
[1] و در عصر حکومت عمر بن عبدالعزیز درسن 85 سالگی در گذشت. (اعیان الشیعه ج 7 ص 403).
[2] معالم القربه، ص 203.
