نافع بن هلال بجلي‏

از شهداي کربلاست. نافع، بزرگواري دلاور، قاري قرآن، کاتب، و از حاملان حديث و از اصحاب أميرالمؤمنين عليه‏السلام بود و در سه جنگ جمل، صفين و نهروان در رکاب آن حضرت بود. وي از شخصيتهاي بارز کوفه بود و پيش از شهادت مسلم بن عقيل، مخفيانه از کوفه بيرون آمده به استقبال امام شتافته بود، سپس همراه امام حسين عليه‏السلام به کربلا آمد. در کربلا همراه عباس عليه‏السلام در آوردن آب به خيمه‏ها مشارکت داشت. از جمله کساني بود که در سخنراني پرشوري مراتب وفاداري خويش را نسبت به سيدالشهداء عليه‏السلام ابراز داشت. نافع، نام خود را روي تيرهاي زهر آگين خود مي‏نوشت و همواره با آنها تيراندازي مي‏کرد. روز عاشورا وقتي تيرهايش تمام شد، شمشير کشيد و بر لشکر کوفه تاخت، در حالي که چنين رجز مي‏خواند:

انا الهزبر الجملي
ديني علي دين علي‏

کوفيان با سنگ و تير، اور ا مورد ضربه‏هاي خود قرار دادند تا اينکه بازوهايش شکست. او را محاصره کرده و زنده دستگير نمودند. شمر او را گرفته نزد عمر سعد برد. سپس به دست شمر به شهادت رسيد. از جمله رجزهاي او چنين بود:

انا الغلام اليمني الجملي
ديني علي دين حسين بن علي‏

ان اقتل اليوم فهذا املي
فذاک رأيي والاقي عملي‏

بعضي نيز نام او را هلال بن نافع گفته‏اند.
نافع بن هلال از ياران مخلص و شجاع امام حسين عليه‏السلام بود، وي در روز عاشورا با نيزه‏ي خود که آن را مسموم کرده بود، دوازده نفر از لشکريان عمر سعد را کشت. در خلال جنگ دو بازويش شکسته شد. شمر او را گرفت و نزد عمر سعد فرستاد در حالي که هلال فرياد مي‏زد که من دوازده نفر از شما را کشتم و اگر بازوي سالمي داشتم، نمي‏توانستيد مرا اسير کنيد. «شمر» شمشير کشيد که او را به قتل برساند. هلال گفت: خدا را شکر که شهادت من به دست بدترين خلق خداست و شمر اين اسير بي‏دفاع را به شهادت رساند.