پلیدی و زشتی را میتوان با قلب ناپسند شمرد (و این سستترین ایمان است). میتوان با قلب و زبان نفی نمود (که خوب است) و میتوان با قلب و زبان و شمشیر با او در افتاد (و این برتری نوع زشت شمردن پلیدی است) که راه هدایت و آگاهی است!
امام علی (ع) میفرماید:
ایها المومنون... انه من رای منکم عدوانا یعمل به...
«ای مومنان!
هر کس گروهی را دید که ستم پیشه کردهاند و بر پلیدی و تباهی گرد آمدهاند، هر گاه در دل آن را نفی نمود به سلامت است و از گناه رهائی جست. و آن کس که به زبانش انکار کرد شایستهی پاداش است و بر آن دیگری برتری دارد، و آن کس که با شمشیر با آن درافتاد، تا کلام خداوند اعتلاء یابد و سخن ستمگران پستی گیرد، به شاهراه هدایت راه مییابد و به طریق حق گام میگذارد و نور یقین به دلش میتابد.»
و میفرماید:
«گروهی از مردم زشتکاری و تباهی را با دست و زبان و دل انکار میکنند، این عمل خصال پسندیدهی آنان را به کمال میرساند.
دستهای دیگر پلیدی را تنها به زبان و دل منکرند. اینان به دو خصلت از خصال نیکو راه یافته اما خصلتی را واگذاشتهاند. و جماعتی پلیدی را تنها در دل خوار میشمارند و از انکار دست و زبانی ابا دارند. اینان از دو خصلت شریفتر دست شسته و به سومی بسنده کردهاند.
و کسانی هستند که پلیدی را نه در دل، و نه به دست و زبان انکار میکنند، اینان به معنی مردهاند و به صورت زنده.
همهی اعمال نیک و جهاد در راه حق در برابر امر به معروف و نهی از منکر چون نم دهان است در برابر دریای توفنده! (زیرا جهاد در برابر دشمن است، در حالیکه امر به معروف و نهی از منکر، کاری است که امتی را برای جهاد آماده کند و این البته مهمتر است.)
و امر به معروف و نهی از منکر اجل را دور میرانند و روزی را میافزایند.
و ستودهتر از همهی آنها حاکم بیدادگر را به عدالت فراخواندن است.» [1] .
پی نوشت ها:
[1] نهجالبلاغه، حکمت شمارهی 366.