«سلام» اعلام خالصانهترین درودها است. قبل از اسلام، این لفظ کمتر در معنای تحیت و درود به کار میرفت و از الفاظ دیگر بیشتر استفاده میشد، ولی پس از ظهور اسلام بر این لفظ اکتفا شد و به عنوان لفظ مخصوص تحیت درآمد. چرا که لفظ سلام یکی از اسمهای خداوند است و انتخاب آن برای اعلام تحیت و درود، از باب تیمّن و تبرّک به نام خداوند است. از طرفی لفظ اسلام از سلام گرفته شده و مسلمانان با گفتن سلام پایبندی خود به اسلام را نیز به جاهلیت عرب اعلام میکردند. همانگونه که در فرازهای قبلی اشاره شد «ائمّه» جمع «امام» به معنی پیشوا و «دعاة» جمع «داعی» به معنی دعوتکننده است.
این فراز اشاره به آن دارد که ائمّه علیهم السلام هدایتکننده و دعوتکننده به سوی خداوند و راه مستقیم هستند و از پیشوایانی که مردم را به سوی کفر دعوت مینمایند، مبرّا و با آنان در ستیز هستند.
عَن ابی عَبدِاللَّه علیه السلام قال: «اِنّ الاَئِمّة فی کتابِ اللّهِ عَزَّ و جَلَّ امامان قال اللّه تبارک و تعالی: «وَ جَعَلْناهم اَئِمَّة یهْدون بِاَمْرِنا»[1] لا بِاَمرِ النَّاسِ یقْدِمُونَ اَمْرِ اللَّهِ قبل اَمْرِهِم و حُکْمِ اللّهِ قَبل حُکْمِهِم و قال «وَ جَعَلْناهم اَئِمَّة یدعونَ اِلی النَّار»[2] یقدَمُون اَمرَهم قَبلَ اَمرِ اللَّه و حُکْمَهُم قَبْلَ حُکْمِ اللَّهِ و یأخُذُونَ بِاَهْوائِهِم خِلافَ ما فی کِتابِ اللّهِ عزَّ و جلَّ».[3] .
امام صادق علیه السلام میفرمایند: امامها در کتاب خداوند دو دستهاند: 1 - خدای تبارک و تعالی میفرماید «و آنها را امامانی قرار دادیم که به امر ما هدایت کنند» نه به امر مردم. امر خداوند را بر مردم مقدّم دارند و حکم خدا را پیش از حکم مردم بدانند. 2 - و باز میفرماید «و آنان را امامانی قرار دادیم که به سوی دوزخ دعوت میکنند». ایشان امر مردم را بر امر خدا مقدّم دارند و حکم مردم را پیش از حکم خدا دانند و برخلاف آنچه در کتاب خداوند عزّ و جلّ است، طبق هوس خویش رفتار کنند.
در فرازهای قبل امامان را با «اَئِمَّةِ الْهُدی» (پیشوایان هدایتکننده) و «الدُّعاةِ اِلَی اللّهِ» (دعوتکنندگان به سوی خداوند) توصیف نمودیم. ولی در این فراز میخوانیم «اَلسَّلامُ عَلَی الْاَئِمَّةِ الدُّعاةِ» یعنی امامان معصوم شخصیتهایی هستند که پیشوای دعوت و فراخوانی مردم به سوی دین حق، با گفتار و کردار خویش میباشند. قال الصادق علیه السلام: «کُونوا دعاة لِلنَّاس بِغَیر اَلْسِنَتکم، لِیروا مِنکُم الوَرْع و الاِجْتِهاد و الصَّلاة و الخیر، فَانَّ ذلک داعیه».[4] .
امام صادق علیه السلام میفرماید: «با غیر زبان خویش مردم را (به کیش خود) دعوت کنید. آنها باید ورع و کوشش و نماز و خیر شما را ببینند. اینها خود دعوتکننده باشند».
یعنی امامان معصوم علیهم السلام همانگونه که پیشوایان هدایت هستند (اَئِمَّةِ الْهُدی)، و دعوتکننده به سوی خداوند هستند (الدُّعاةِ اِلَی اللّهِ) با کردار خود آن چنان دعوت به سوی خداوند کردهاند که وجودشان، عینِ دعوت گردیده و نه تنها پیشوایان دعوتگر بودند، بلکه پیشوایانی هستند که عین دعوت هستند و وجودشان، دعوت به سوی خداست.
پی نوشت ها:
[1] سوره مبارکه انبیاء، آیه 73.
[2] سوره مبارکه قصص، آیه 41.
[3] کافی، ج 1، ص 216.
[4] کافی، ج 2، ص 78.
منبع: پرچمداران هدایت، تدبری در زیارت جامعه کبیره؛ سید احمد سجادی؛ انتشارات اسوه؛ چاپ اول خرداد 1388.
