آنچه دارای ملاک است نه آنچه مردم می‏گویند

امام (ع) به هشام بن حکم فرمود:
«یا هشام! لو کان فی یدک جوزة و قال الناس فی یدک لؤلؤة ما کان ینفعک و انت تعلم انها جوزة و لو کان فی یدک لؤلؤة و قال الناس انها جوزة ما ضرک و انت تعلم انها لؤلؤة.» [1] .


ای هشام! اگر در دست تو گردویی بود و مردم گفتند مروارید است سودی به حال تو ندارد، در حالی که تو خود می‏دانی که آن گردو است. و چنان چه آنچه در دست تو است مروارید باشد ولی مردم بگویند گردو است، این گفته مردم نیز زیانی به تو نمی‏رساند، در حالی که خود می‏دانی که آنچه در دست داری مروارید است. امام کاظم (ع) در این بیان گهربار پیروان خود را به این حقیقت توجه می‏دهد که ملاک خوبی و بدی و پیشرفت و انحطاط در وجود خود انسان است نه خارج از آن. قضاوت‏ها و اظهار نظرهای مردم نسبت به انسان امری اعتباری است که نه سودی به او می‏رساند و نه زیان، آنچه مایه سود و زیان است ارزش‏ها و ضد ارزش‏هایی است که در وجود خود انسان است. خلاصه فرمایش امام (ع) این است که مؤمن باید حقیقت‏بین باشد نه دهان‏بین.

پی نوشت ها:
[1] تحف العقول، ص 285.

منبع: زندگانی امام کاظم؛ علی رفیعی، سید محمد حسینی؛ پاییز 1374 ناشر: مؤسسه فیض کاشانی