«غيبت صغري» عبارت است از پنهان زيستي کوتاه مدت حضرت مهديعليه السلام. آغاز اين غيبت را برخي از همان ابتداي ولادت دانستهاند؛ [1] با اين حساب مدت آن 74 سال ميشود. برخي نيز شروع آن را از شهادت امام حسن عسکريعليه السلام دانستهاند؛ بنابراين پنج سال از مدت مذکور کاسته ميشود. البته نظريه دوم مؤيدات بيشتري دارد. [2] .
واقعيت اين است که غيبت کوتاه مدت حضرت مهديعليه السلام، نوعي آماده سازي براي غيبت طولاني بود و غيبت طولاني هم مقدمه ظهور و حضور تمام عيار آن حضرت در جامعه انساني.
غيبت صغري حالت ميانهاي بود، ميان غيبت کبري و عصر ظهور؛ با اين توضيح که:
در غيبت کبري رابطه گسترده و کامل امت با امام راستين و معصوم خويش گسسته است و در عصر ظهور، اين رابطه به طور کامل برقرار ميگردد. اما در غيبت صغري نه آن است و نه اين، بلکه شرايط و وضعيت ميانهاي حاکم است.
بنابراين برخي از ويژگيهاي غيبت صغري از اين قرار است:
1. زمان غيبت صغري محدود بوده از نظر زماني 69 سال طول کشيد و به دليل کوتاه بودن مدت آن «غيبت صغري» ناميده شد، به خلاف غيبت کبري که غير از خدا کسي از مدت آن اطلاعي ندارد.
2. در دوران غيبت صغري پنهان زيستي امامعليه السلام همه جانبه و عمومي نبود. امام اگرچه از نظرها پنهان بود؛ ليکن اين غيبت و پنهاني همگاني نبود؛ بلکه کساني مانند نواب خاصّ، و برخي از وکلاي آن حضرت، ميتوانستند با آن حضرت در تماس باشند و سؤالات و نامههاي مردم را خدمت امام ببرند و پاسخ او را به مردم برسانند. اما در غيبت کبري امامعليه السلام به طور کلي از نگاهها پنهان است و باب مکاتبه و نامهنگاري بسته است، يعني، بناي غيبت کبري و اقتضاي آن اين است که: حضرت ديده نشود. البته اين بدان معنا نيست که امکان ندارد ديده شود؛ بلکه ممکن است برخي افراد، حضرت را ببينند.
3.در غيبت صغري، حضرت چهار نماينده داشت که آنها را به صورت معيّن و مشخص انتخاب و تعيين کرده بود. آنان موظف بودند بين امامعليه السلام و مردم ارتباط برقرار کنند. اقامتگاه و مکان حضرت را نيز ميدانستند؛ ولي در غيبت کبري چنين نيست.
4. درغيبت صغري ممکنبودکسياو را ببيند وبشناسد؛ وليدرغيبتکبري کسي اورا نميبيند واگر ببيند نميشناسد.
پی نوشت ها:
[1] الارشاد، ج 2، ص 340.
[2] ر.ک: کتاب الغيبة، ص 159، الکافي، ج 1، ص 341، الغيبة، ص 149.
